Het Heupgewricht
Het heupgewricht is het sterkst belaste gewricht van het menselijk lichaam. Leer meer over de bouw en werking van de heup.
De WERKING VAN HET HEUPGEWRICHT
De normale heup
Het heupgewricht IN HET KORT
Het heupgewricht bestaat uit twee delen: de kop en de kom. Zowel de heupkop als de kom zijn bekleed met kraakbeen.
Om de heup in een goede positie te houden en om u normaal te laten stappen, zijn gezonde spieren en gewrichtsbanden noodzakelijk.
De spieren die aangrijpen op de beenderen stellen u in staat de volgende heupbewegingen uit te voeren:
- de draaiende beweging van het been
- de buitenwaartse beweging
- de binnenwaartse beweging
Bij een aangetaste heup zijn deze bewegingen beperkt.
Het heupgewricht IN DETAIL
Het heupgewricht is een kogelgewricht dat bestaat uit twee belangrijke delen, namelijk de kop en de kom. De kom (het acetabulum) maakt deel uit van het bekken. De kop (femurkop) is onderdeel van het dijbeen (het femur). De femurkop zit vast op de femurhals die de verbinding vormt met het bovenbeen. Alhoewel het op het eerste zicht een zeer simpel gewricht lijkt, heeft de heup toch een ingewikkelde anatomie en biomechanica. Het is immers de anatomie van de heup die ons toelaat om rechtop te lopen. Zowel de heupkop als de kom zijn bekleed met kraakbeen. Rond het heupgewricht zit een sterk gewrichtskapsel dat er samen met de spieren voor zorgt dat de kop mooi stabiel blijft in de kom. Door zijn vorm als kogelgewricht heeft een heup een zeer grote beweeglijkheid in verschillende richtingen: buigen/strekken, naar binnen draaien/naar buitendraaien, van het lichaam weg bewegen, naar het lichaam toe bewegen. Het heupgewricht is het sterkst belaste gewricht van het menselijk lichaam.
Gezonde heup zonder slijtage
De aangetaste heup
Het aangetaste heupgewricht IN HET KORT
Artrose of slijtage van de heup is te wijten aan afslijten van het kraakbeen ter hoogte van de kop van het dijbeen en de kom in het bekken.
Deze slijtage maakt dat uw heupgewricht in plaats van soepel glijdend, eerder wrijvend en schurend zal werken. Het gevolg hiervan is dat stappen pijnlijk wordt.
Wanneer de pijn in uw heup of been zo erg wordt dat u uw gewone dagelijkse activiteiten niet meer kan uitvoeren, zal uw orthopedist beslissen om een heupprothese te plaatsen.
Pathologie
Artrose of slijtage van de heup is meestal de reden om over te gaan tot plaatsing van een totale heupprothese. Doordat de gladde kraakbeenlaag verdwenen is, kunnen de gewrichtsoppervlakken niet meer soepel over elkaar glijden. Daardoor wordt bewegen steeds moeilijker en pijnlijker.
Het eerste teken van slijtage is meestal liespijn bij stappen of na langdurig zitten. Er zijn verschillende oorzaken die aanleiding kunnen geven tot dit kraakbeenverlies (zie verschillende indicaties). De basisbehandeling bestaat uit pijnstilling, aanpassen van uitlokkende activiteiten, gewichtsreductie en intensieve kinesitherapie. Pas als de pijn en het ongemak niet meer te combineren zijn met de dagelijkse activiteiten, kan er geopteerd worden voor plaatsing van een heupprothese.
Indicaties
Osteo-artrose
Artrose is een leeftijdsgebonden slijtagefenomeen. Het komt meestal voor bij personen ouder dan 50 jaar en er is zeker een genetische voorbeschiktheid. De gladde kraakbeenlaag gaat geleidelijk aan verdunnen en verdwijnen. Wanneer het onderliggende been tegen elkaar schuurt, geeft dit uitgesproken pijn en verstijving.
Reumatoïde artritis
Dit is een auto-immuun aandoening waarbij het gewrichtskapsel (synoviaal membraan) ontstoken geraakt. Deze chronische ontsteking leidt daarna tot beschadiging van het kraakbeen.
Posttraumatische artrose
Dit kan het gevolg zijn van een ernstig heuplijden, een heupontwrichting of een fractuur. Het kraakbeen kan beschadigd worden en dit leidttot heuppijn.
Avasculaire necrose
Avasculaire necrose (vaak ook genoemd osteonecrose) is een beschadiging van de bloedvoorziening van de femurkop. Deze beschadiging van de bloedvoorziening kan veroorzaakt worden door trauma, langdurig gebruik van corticoïden, alcoholmisbruik of bepaalde medicaties (onder andere chemotherapie).
Fractuur
Er zijn twee indicaties voor het plaatsen van een totale heupprothese bij een fractuur. De meest frequente reden is een sterk verplaatste breuk van de femurhals (subcapitale fractuur), waarbij vooral bij actieve bejaarden tegenwoordig geopteerd wordt voor het plaatsen van een totale heupprothese. Meer zeldzaam treedt er artrose op laattijdig na het oplopen van een breuk van het pannetje van de heup (acetabulumfractuur).